A’j plat könt proat’n, mö’j ’t nich loat’n!
Het Twents dialect op zijn best!
Ik ben een echte Twentenaar, maar ik kan niet communiceren in het Twentse dialect. Maf he? Mijn vader zei namelijk: “leer eerst maar eens fatsoenlijk Nederlands, dan kun je daarna nog wel Twents leren”. Kan ik fatsoenlijk Nederlands? Dat hoop ik! Ik kan in ieder geval niet fatsoenlijk Twents. Natuurlijk ken ik wel veel Twentse woorden en uitspraken. En kan ik het ook heel goed verstaan.
En zoals in meerdere families voorkomt, praten mijn ouders tegen mijn man in het Twents en word ik bij het gesprek betrokken, schakelen ze zo over in het Nederlands. Eigenlijk best wel hilarisch 😊.
Omdat ik “onmeunig” (ontzettend) trots ben op ons Twentse dialect, vond ik het tijd om daar eens aandacht aan te schenken in mijn blog.
Klein beetje geschiedenis:
Het Twents is een Westfaals dialect van de Nedersaksische taal. Nedersaksisch is een erkende streektaal in Nederland. Waarvan we er nog 2 meer kennen. Het Limburgs en het Fries. Volgens een Nedersaksische taaltelling uit 2005 spreekt ongeveer 62% van de Twentse bevolking dagelijks Twents, maar beheerst zo’n 81% het actief. Ik denk dat het in 2021 nog wel minder is. Toch is het in Twente dagelijks nog een belangrijk communicatiemiddel.
Echte Twentse uitspraken:
-
- Goaj met brommers kiek’n : Niet voor niets de slogan van Actief Twente. Voor degene die nog steeds niet weet wat het betekent, het is niet letterlijk brommers kijken (kan natuurlijk altijd), maar de persoon wil graag met je uit of zoenen of zoiets 😊.
- Wat nen boer nich kent dat vret e nich: Wat een boer niet kent dat eet hij ook echt niet.
- A’j plat könt proat’n, mö’j ’t nich loat’n – Als je dialect kunt spreken moet je het niet laten!
- De proem’n op heb’n – Moe, uitgeput zijn.
- Kom vrouw, wie goat noar ber, de leu wilt noar hoes – Een eind aan een visite maken.
- Oonder ’n droad hen vret’n – Vreemdgaan.
- Wat sas, as dös was kaans – Wat moet je, als je doet wat je kunt.
- Wie trapt ‘m an – We gaan naar huis.
- Hee hef ne klap van de möl had – Hij heeft ze niet allemaal op een rijtje.
- Hee hef ginnen neagel um ’t gat te krab’n – Hij is helemaal blut.
Dit is een kleine greep uit de vele spreekwoorden die het Twentse dialect rijk is. Wil je nog meer spreuken zien of lezen? Breng dan eens een bezoekje aan de gemeente Losser. Verspreid over deze gemeente staan er in totaal 50 Twentse spreukenpaaltjes bij diverse rust- en picknickplekken.
Huur een chopper of fiets bij Actief Twente en zoek ze alle 50 op. Hier de link om je voertuig eenvoudig online te boeken!
Ken jij deze Twentse woorden?
Ons Twentse dialect heeft ook vele mooie woorden in haar woordenboek staan. Hieronder heb ik er een paar voor je opgeschreven. Weet jij wat het betekent?
Onmeunig, glip, kats, kattenbak, schoefkoar, naffeln, stoetnen, huulbessem, mangs, pokkel’n, balkhaas’n, huus, knetterbiel, hakkepak, heanig, pröttel, nuil’n, sputtertoet’n, sloerig in de rakkert, ekkelbrommer.
Ps. Helemaal onderaan staan de vertalingen 😊!
Actief Twente en het Twentse dialect!
Bij Actief Twente koesteren wij het Twentse dialect ook! Heb jij ons al eens gebeld? Niet! Dan moet je dat toch eens doen. Wij hebben namelijk er een te gek bandje achter zitten. We horen wel eens, dat gasten het zo leuk vinden, dat ze ophangen en dan nog een keer bellen. Ben benieuwd wat je er van vindt! Wij zijn in ieder geval trots op ons Twentse dialect en laten dat dan graag horen, maar ook zien. Zo hangt er bij onze balie namelijk een kaartenhouder met kaarten met de leukste uitdrukkingen/woorden en spreuken in het Twents. Ik praat dan zelf niet echt Twents, maar mijn tongval is zeker Twents. Ook ik spreek Colaaaaaa, Almelooooooo en autobaan😊!
Twentse dialect in films:
Dat ons Twentse dialect ook gepromoot wordt in de verschillende films, is al geen verrassing meer. Zo heeft onlangs Herman Finkers nog een Twentse film opgenomen. En deze is inmiddels al bekroond. De beentjes van Sint-Hildegard! Nog niet gezien? Wat mij betreft zeer de moeite waard.
Wat ook een topper is! En zeker in deze tijd: Kroamschudd’n in Mariaparochie. Elk jaar weer hilarisch om te zien en te horen. Een echte kerstanimatiefilm 😉, gemaakt en ingesproken wederom door Herman Finkers. Heerlijke nuchtere Twentse humor ten top. Bekijk hier het YouTube filmpje.
Tip: Twentse kerstsingel:
Wil je alvast in de muzikale kerstsfeer komen? Beluister dan het liedje van ENorm: “Op hoes op an veur Kesmis”. Dit liedje is destijds gemaakt toen het “Glazen Huis” in Enschede stond. Doel van het liedje was: om zoveel mogelijk geld op te halen voor het glazen huis. Het liedje is leuk, maar het filmpje is ook zeker de moeite van het kijken waard. Herken jij een aantal bekende Tukkers die mee doen in het filmpje? Hieronder de link van You Tube!
Dat ik trots ben op ons Twentse dialect, dat kun je wel lezen in mijn blog. Maar Twente heeft nog veel meer te bieden dan alleen een mooi dialect. We zijn rustige, nuchtere mensen die wonen in een ontzettende mooie omgeving. Waar nog alle ruimte is voor een heerlijke wandeling of fietstocht. Ik nodig je graag uit om Twente te ontdekken. Wie weet tot ziens 😊!
Deze blog is geschreven door Carolien Bruns. Zij schrijft wekelijks nieuwe blogs. Nieuwsgierig geworden? Lees dan ook haar andere blogs. Wil je nog meer tips voor leuke uitjes klik dan op link!
Vertaling Twentse woorden:
Ontzettend, snee, compleet, kofferbak, kruiwagen, zeuren, brood, stofzuiger, soms, hard werken, kat, huis, motorzaag, de rug, rustig, rotzooi, zeuren, condoom, grieperig, meikever.
Geschreven door
Carolien Bruns
Dit blog bericht is geschreven door Carolien Bruns. Zij schrijft blogs voor Actief Twente. Nieuwsgierig geworden? Lees ook haar andere blogs.
Lees alle berichten van Carolien Bruns
